چطور سکوت انتخابی (Selective mutism) را درمان کنم؟
آیا هستند کسانی در اطراف شما که از این اختلال رنج میبرند؟ به طور مثال فردی در کلاس هست و باید سوالی بپرسد یا میخواهد از روی متن به درستی بخواند اما نمیتواند در صورتی که این کار برای او بسیار ساده است اما هیچگونه تلاشی برای صحبت کردن نمیکند؟ آیا شما نیز درگیر این اختلال هستید که ترجیح میدهید همیشه سکوت اختیار کنید و بیشتر شنونده باشید؟ سکوتانتخابی در واقع یک نوع اختلال به حساب میآید که خیلی شایع نیست و کمتر از آن است که کسی به آن توجه کند اما برای بسیاری از افراد خصوصا کودکان بسیار رنج آور است خصوصا وقتی تحت فشار برای صحبت کردن قرار میگیرند. در اینجا سعی شده در خصوص راهکارهای برخورد و درمان چنین اختلالی صحبت کنیم.

۱- ابتدا دقت کنید که شما یا فرد مورد نظر شما ویژگیهای یک فرد دارای سکوت انتخابی را داراست:
- ناتوانی دائمی برای صحبت کردن در جمع خصوصا کلاس درس آن هم در زمانی که در منزل بسیار پر حرف است.
- ناتوانی در صحبتکردن در شرایطی بسیار عادی آن هم درست زمانی که در سایر شرایط به خوبی میتوانند صحبت کنند.
- معمولا نشانههای بیماری بعد از یک ماه در مدرسه خود را نشان میدهند چرا که اصولا یک ماه "عادت کردن به محیط" به طول میانجامد.
- صحبت کردن با مکث و نیز احتیاط در بیان و ارتباط، با فردی که نمیتواند به روانی فارسی صحبت کند نمیتواند ملاک واقعی سنجش چنین مشکلی باشد. همچنین شاید فردی در حال یادگیری زبان انگلیسی باشد و در ابتدا نتواند به روانی انگلیسی صحبت کند! این کم حرفی بدیهتا نمیتواند ناشی از "سکوت انتخابی" باشد.
- سکوت انتخابی نمیتواند ناشی از سایر اختلالهای روحی و روانشناسانه باشد. به طور مثال فردی که خجالتی است و یا شیزوفرنی دارد ممکن است حالاتی شبیه فرد مشکوک به بیماری "سکوت انتخابی" را داشته باشد.
- سکوت انتخابی در اصل یک "انتخاب" نیست! بلکه فرد در هنگام صحبت کردن دچار نوعی استرس و نیز عصبانیت میشود که صحبت کردن برایش در بسیاری از محیطها مقدور نیست!
۲- میزان و شرایطی را که شما اسیر سکوت انتخابی میشوید را بشناسید.
برای درمان سکوتانتخابی در ابتدا باید مشخص کنید که در چه شرایطی شما نمیتوانید به درستی صحبت کنید و یا در چه شرایطی تحت استرس زیادی قرار میگیرید. به طور مثال با دوستان همسن خود به خوبی صحبت میکنید اما حتی یک کلمه هم با افراد کوچکتر و یا بزرگتر از خودتان نمیتوانید صحبت کنید! شاید در منزل به خوبی احساس و نظر خود را بیان میکنید اما در محیط کار به هنگام صحبت کردن استرس زیادی را تجربه میکنید!
۳- تلاش کنید از تکنیک "شبیه سازی موقعیت محرک" بهره ببرید.
استفاده از این تکنیک بدین صورت است که شما میبایست خود را در موقعتهای کنترل شدهای قرار دهید و خود را بیازمایید و سعی کنید به مرور پیشرفت کنید. به طور مثال اگر در صحبت کردن با افراد بزرگسال مشکل دارید نیازی نیست از همان ابتدا خود را جمعهای دوستانه بزرگسال قرار دهید بلکه میتواند با دوستی که از شما بزرگتر است در خصوص مسائلی که به آنها تسلط دارید صحبت کنید. بعد از آن نیز سعی کنید افراد دیگر را امتحان کنید و سعی کنید با استرس اولیه خود مبارزه کنید. بدین ترتیب بعد از مدتی خواهید دید که دیگر آن استرس روزهای نخست را ندارید!
۴- اگر تکنینک قبل کمکی نکرد از تکنیک "رفع حساسیت" استفاده کنید.
نخست آنکه تصور کنید در محیط و شرایطی قرار دارید که نمیتوانید به خوبی صحبت کنید و سعی کنید استرس و التهاب درونی که در آن زمان واقعا به سراغ شما میآید را در خود احساس کنید و سعی کنید بر آن چیره شوید. به طور مثال اگر شما به هنگام صحبتکردن با تلفن این مشکل را دارید سعی کنید گوشی تلفن را بر روی گوش خود قرار دهید و سعی کنید با فردی که تصور کردهاید صحبت کنید. این روش البته برای سایر اختلالات عصبی همانند فوبیا (phobia) نیز بسیار کاربرد دارد اما در اینجا نیز میتوان به آن اشاره کرد.
۵- سعی کنید در تمام حالات تمرین کنید!
دقت کنید که در هر موقعیت تمرین را فراموش نکنید؛ سعی کنید در تمام شرایط حتی اگر شده به میزان بسیار نامحسوس و اندک بیشتر صحبت کنید، ارتباط چشمی برقرار کنید، دستتان را تکان دهید و با ایما و اشاره صحبت کنید، سرتان را تکان دهید و در نهایت ارتباط بدنی در حین تعامل با اطرافیان را بهبود ببخشید. یکی از بهترین تمرینات در مورد این اختلال آن است که صدای خود را ضبط کنید و بعد از آن چندبار آن را گوش دهید و میزان راحتی خود با صحبت کردن را افزایش دهید. این تکنیک اصطلاحا با نام "شکلدهی" (Shaping) خوانده میشود.
۶- به خود جایزه دهید.
سعی کنید با مشخص کردن جایزه، خود را تشویق کنید. بعد از هربار غلبه بر موقعیت استرسزا و صحبت کردن در شرایط سخت به خود جایزه دهید.
۷- مثبت اندیشی داشته باشید.
به جای فکر کردن در مورد اینکه "من نمیتوانم صحبت کنم و توان سخنرانی را ندارم..." به خود بگویید "من میتوانم بهترین تلاش خودم را داشته باشیم..."
۸- دقت کنید که در هر شرایطی حواس پرتی و نیز داشتن استرس، طبیعی است
شاید شما بتوانید از کلاسهای زبان عمومی بهره ببرید و صحبت کردن در میان جمع را تمرین کنید تا در کلاسهای بزرگ دانشگاه به راحتی صحبت کنید و سوال خود را بپرسید. سکوت انتخابی از استرس و خجالت داشتن برای صحبت در میان هزاران نفر گرفته تا صحبت کردن با یک نفر که غریبه است؛ همگی درمانپذیر است. ابتدا سعی کنید از گروههای کوچک شروع کنید و به مرور توانمندی خود را بهبود ببخشید. بدیهتا اگر شما به مرحلهای برسید که بتوانید به خوبی در مقابل جمع سخنرانی کنید دیگر برای شما "پرسیدن سوال در جمعهای مختلف" سخت نیست! بسیار متداول و عادی است که شما در میان گروههایی ناآشنا کمی احساس معذببودن را داشته باشید پس خیلی در این خصوص سخت نگیرید.
۹- در شرایط پیچیده به متخصص رجوع کنید.
اگر روز به روز وضعیت سکوت انتخابی شما رو به افزایش بود و از هیچکدام از تکنیکهای گفته شده نتوانستید بهره ببرید سعی کنید به متخصص و یا مشاور مراجعه کنید.
اخطار:
- مصرف دارو در این خصوص باید آخرین راه حل شما برای درمان باشد.
- دقت کنید که دلسرد نشوید، چراکه روند درمان این اختلال رفتاری مربوط به شخصیت فرد میشود و نوعا یک بیماری حاد محسوب نمیشود. بدینترتیب رفع این مشکل شخصیتی صرفا برای بالا بردن سطح تعامل شما با جامعه است و بهتر است به مرور بهتر شود. تکنیکهای مربوط به برطرف کردن و درمان این اختلال برای هر کسی میتواند مفید باشد.
- دقت کنید حدالمقدور همیشه از این تکنیکها بهره ببرید چرا که اگر مدت زمان "سکوت انتخابی" شما در جمعی خاص زیاد شود درمان و بهتر کردن وضعیت مشکلتر خواهد شد.
- صبور باشید و بدانید که استفاده از تکنیک "استرس زدایی" و "مدیریت فرصت" و سایر تکنیکها برای آنکه به نتیجه برسند معمولا به ۱۳ هفته احتیاج دارند.
- زمانی که نشانهها به صورت جدی خود را نشان دادند به متخصص رجوع کنید.
آیا مطلب بالا از نظر شما مفید بود ؟
-
15 اردیبهشت 1399
keavan
مشکل اینجاست که من اصلا دوست ندارم خوب بشم و انگار مغزم اصلا درمان شدن و دوست نداره
اگر دوست دارید، نظر خودتون رو درباره این مطلب بنویسید