چطور دیگران را نقد یا نصیحت کنم؟
انتقادکردن صحیح، در واقع یک نوع هنر است؛ اینکه فرد را به جای ناراحت‌کردن و دستخوش گله‌ها و دلخوری‌های شخصی قرار دادن به سمت رشد شخصیتی واداشتن؛ کاری به ظاهر ساده اما بسیار ظریف است. در اینجا قصد داریم تعدادی از روش‌هایی که به سازنده‌بودن انتقاد کمک می‌کنند را عنوان کنیم.
1- تفاوت میان مخرب و سازنده را درک کنید.
انتقاد سازنده، رفتار یک شخص را بهتر و نیز او را به تغییرات مثبت تشویق می‌کند. این در حالیست که یک انتقاد مخرب تنها او را دلسرد کرده و حتی راه را برای خودآگاهی شخص و در پیرو آن بهتر شدن خودبه‌خودیِ شخص می‌بندد. لازم است بدانید که انتقاد مخرب تنها باعث تحقیر و آسیب رساندن به شخصیت فرد مورد انتقاد می‌شود و عزت نفسی را که برای تغییر به آن نیاز دارد را از وی می‌گیرد. 
2- ابتدا نیت خود را واضح و نیک بودن آن را پیش خود مرور کنید.
دلیل چرایی تلاش یک نفر برای بهتر شدن رفتارش بدیهتا رسیدن به یک سری شرایط بهتر برای ادامه دادن در شغل، رابطه و نهایتا در زندگی فردی خودش است. باید در هنگام نقد کردن یک شخص، بدانید که همواره نیت خوب داشتن کافی نیست. شاید از آخرین دیداری که شما با دوست خود داشتید او تغییر کرده و مثلا سعی کرده حسادتش را کمتر کند؛ درست است که در اینجا شما با نیت خوب او را به دوری از حسادت تشویق می‌کنید اما او پیش از این تصمیم گرفته که دیگر حسود نباشد و این صحبت شما به نوعی عزت نفس و اراده‌اش به سمت نیکی رفتن را از بین می‌برد. 
3- نقد کردن دیگران در مورد شخصیت است، نه شخص.
همیشه این را به خاطر داشته باشید که در روابط و خصوصا از نوع سازنده آن شما با شخصیت یک فرد طرف هستید. به طور مثال فردی را می‌بینید که برای مدت‌هاست که سیگار می‌کشد اما هر بار از ترک سیگار و معایب و ضرر آن می‌گوید! پیش خود فکر کنید که آیا "سیگاری" خطاب کردن این شخص به تلاش وی برای ترک سیگار کمک می‌کند یا تنها او را در مسیر ترک سیگار وادار به عقب‌نشینی می‌کند؟
در توضیح این مورد می‌توان به نوع نگاه دیگری از تفاوت‌های شخص و شخصیت نیز اشاره کرد. به طور مثال فردی را می‌بینیم که رنگ دلخواهش زرد یا صورتی تند است و لباس‌های به خصوصی با این رنگ می‌پوشد. آیا نقد شما در خصوص انتخاب و سلیقه این فرد واقعا در زندگی او تغییر مثبتی ایجاد می‌کند؟ خیلی وقت‌ها شما تنها سلیقه خود را بازگو می‌کنید و ناخودآگاه سعی در تحمیل آن دارید. پس تفاوت‌هایی را مورد انتقاد قرار دهید که واقعا برای بهبود زندگی فرد مورد نظر شما مفید است. 
4- دقت کنید که آیا شخص مناسب برای این انتقاد هستید یا خیر؟
- نقد کردن با نصیحت کردن فرق دارد. یک فرد الکلی نمی‌تواند فرد دیگری را که در حال نوشیدن الکل است نصیحت کند اما می‌تواند از معایب آن صحبت کند. در عین حال ممکن است یک فرد سیگاری مسن، جوانی که مستعد مصرف دخانیات است را ببیند و بتواند او را نصیحت کند. در اینجا می‌توان گفت که با نگفتن و نقد نکردن او دو خطا مرتکب شده است. نخست آنکه خود، سیگار می‌کشد و دوم رفتار اشتباه دیگری را متذکر نشده و او را در مسیر اعتیاد به دخانیات رها کرده است.
- مورد دیگر در خصوص جایگاه اجتماعی و قدرت نرم شماست. این جایگاه اجتماعی می‌تواند در حین یک رابطه فامیلی یا دوستانه و یا یک رابطه اداری در جامعه تعریف شود. بسته به نوع رابطه شما با شخص مورد نظرتان می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا نقد کردن شما صحیح است و یا جایگاه لازم برای این کار را ندارید! به طور مثال شاید برادر بزرگترتان از مادر یا پدرتان بهتر انتقاد را قبول کند تا اینکه شما او را نقد کنید! همچنین شما به عنوان یک محصل در رشته‌ی فناوری اطلاعات، قدرت نرم کمتری برای نقد کردن یک دانش‌آموخته رشته روانشناسی در خصوص تربیت فرزندش دارید. در این نوع موقعیت‌ها حتما در نظر داشته‌باشید که آیا شما از نقد کردن نیت نیکی دارید و یا خیر!
5- زمان و موقعیت را در نظر بگیرید.
بسیار مهم است که شما در زمان آرامش یک نقد را عنوان کنید. به طور مثال کسی که زیاد عصبانی می‌شود را، نمی‌توان زمانی که در حال فریاد زدن است نصحیت کنید و در خصوص معایب خشم و فشار خون بالا برایش صحبت کنید! همچنین بدیهی است که نصیحت کردن یک فرد در "جمع همکاران" ناشایست است.
حال با توجه به موارد بالا اگر صلاحیت نقد کردن دیگران را دارید می‌توانید از توصیه‌های زیر بهره ببرید
6- از ذکر نکات مثبت شروع کنید
پیش از آنکه فرد مخاطب را از اشکالات عملکردش آگاه سازید بهتر است نشان دهید که توانایی‌های وی را دریافته‌اید و به خوبی او را می‌بینید! همچنین اگر فرد مورد نظر، با شما رابطه‌ای کاری یا اداری دارد می‌توانید از بابت برخی از موارد حتی از او تشکر کنید.
7- احساسات خود را از جریان انتقاد حذف کنید.
آرام باشید و حتی اگر از چیزی به شدت عصبانی هستید سعی کنید به این مورد دقت کنید که شما برای بهتر کردن وضعیت موجود، وارد عمل شده‌اید! برای ابراز احساسات خود راه دیگری پیدا کنید! 
8- سعی کنید لبخند بزنید و از "زبان بدن" به خوبی استفاده کنید
همچنین ارتباط چشمی داشته باشید و برای نفوذپذیری بهتر، حالت نشستن یا ایستادن طرف مقابل را در حین صحبت کردن و بیان توصیه‌هایتان در خود ایجاد کنید و یا "حالتی درخور وضعیت" داشته باشید. مثلا اگر دست وی زیر چانه‌اش است شما نیز سعی کنید همین حالت را در حین صحبت داشته باشید؛ اما اگر او دست‌به‌سینه ایستاده شما سعی کنید دستانتان را باز نگه دارید و یا به همراه اشاره با دست، مطلب خود را بیان کنید. 
9- به تن صدای خود دقت کنید
سعی کنید کوتاه و دوستانه مطلب خود را بیان کنید. با تن صدایی صحبت کنید که دوست دارید آنگونه نقد شوید! 
10- تهمت نزنید!
صحبت تهاجمی، بیان تند، زبان بدنی سریع و نابهنجار، ارتباط چشمی خشن همگی تنها باعث رانده شدن کسی می‌شوند که شما می‌توانستید به او کمک کنید تا بهتر رفتار کند! سعی کنید به عنوان یک الگو خود را مثال نزنید و همچنین سعی کنید از "من فکر می‌کنم..."، "به نظر من..."، "شاید بهتر باشه..." استفاده کنید. 
11- دقیق باشید!
علاوه بر دقیق‌تر کردن نقد و توصیه‌تان سعی کنید بیشتر روی موضوع تمرکز کنید. یک نصیحت شخصی و گله از یک نفر تاثیر چندانی ندارد؛ اما با ذکر دلیل می‌توانید ضررهایی که فرد مورد انتقادتان با آن مواجه است را ذکر کرده و او را به سمت رفتار بهتر بکشانید. همانطور که پیش‌تر بیان کردیم اولویت اول، منفعت مخاطب شماست؛ نه نظرها و سلیقه‌های شما! البته بدیهی است در انواع روابطی شخصی همانند زن و شوهر و یا دوستی‌های اجتماعی؛ گاها مواردی پیش می‌آید که سلیقه و احساس بهتر داشتن در حین با هم بودن از منفعت و راحتی هر یک از افراد مهم‌تر است. 
12- از او بخواهید که شما را نقد کند و برای این کار تشویقش کنید
خیلی وقت‌ها شاید بهتر باشد به مخاطب خود این فرصت را بدهید تا با در نظر گرفتن مزایا و معایب یک عمل خاص، بهتر به نیک و بد بودن آن پی‌ببرد. وقتی شما یک انتقاد را لازم دانستید از مخاطب خود بپرسید برای بهتر کردن این رفتار چه راهی را پیشنهاد می‌دهد. به طور مثال اگر دوست شما در بیان صحیح احساسات خود مشکل دارد از او بپرسید که برای بهتر بیان کردن احساساتم باید چه کنم؟ با انتقاد پذیر بودن صحیح، به او نشان دهید که خطاهایش را بپذیرد!
13- در هر مرتبه، شدید و مفصل برخورد نکنید!
شاید او متوجه خطای خود شده و کماکان سعی در تصحیح رفتار خود دارد. سعی کنید برای مرتبه نخست نه تنها خیلی خلاصه که می‌توانید کمی با شوخی و یا با رفتار شایسته خود آن نقد را نشان دهید. به طور مثال کسی که در هنگام غذا خوردن سر و صدای زیادی ایجاد می‌کند و بسیار سریع غذا می‌خورد را می‌توان با کمی "آرام‌تر از حد معمول غذا خوردن" و بدون هیچ توضیحی، نقد و نصیحت کرد. 
14- دقت کنید که بیش از تعداد خاصی یک نقد و نصیحت را تکرار نکنید.
شما باید این را بدانید که هرگاه یک رفتار ناهنجار را بیش از حد معمول مورد انتقاد قرار دهید نه تنها خود را آزار داده‌اید که فرد مورد نقدتان را نیز در انجام این عمل تشویق کرده‌اید. پس سعی کنید از همان ابتدا به درستی نقد کنید تا نیاز به تکرار چندباره نصیحت نباشد! 
15- در ارتباط باشید.
ادامه ارتباط شما با دوستتان و فردی که از او انتقاد کردید برای بهبود نحوه انتقاد و نصیحت کردن و در نهایت شخصیت شماست! سعی کنید به مرور حرف‌ها و تاثیرات سخنان خود را بسنجید و به مرور در این امر چیره خواهید بود. اگر شما بتوانید در این کار توانمند شوید نه تنها با نصیحت‌کردن و نقد رفتار دیگران منفور نخواهید بود که همانطور که هرکسی دوست دارد بهتر باشد و با توصیه‌های شما بهتر خواهد بود، شما را دوست خواهد داشت و در نهایت این شمائید که محبوب خواهید بود و کاریزمای بیشتری در جامعه اطرافتان خواهید داشت. 
16- روش‌های ساندویچی!
در زمان‌هایی که مخاطب شما به عادت خاصی روی آورده یا عادتی را ترک کرده، می‌توانید از روش‌های زیر بهره ببرید:
- از سوال استفاده کنید: به طور مثال اگر دوست شما عادت نداشته که در حین جلسه و یا سر کلاس درس، تلفن همراه خود را به حالت سکوت درآورد؛ می‌توانید درست یا غلط بودن این مسئله را از وی سوال و او را متوجه خطایش کنید! "باید گوشیمونو خاموش کنیم؟ یا فقط سایلنت کردنش کافیه؟"
- از زبان اشاره استفاده کنید: به طور مثال زمانی که همکار شما هنگام خارج شدن از محل کار، چراغ اتاق را روشن گذاشته می‌توانید هنگام خروج و در خطاب به او، تنها به چراغ روشن‌مانده، اشاره کنید!
- موعد مشخص کنید: به طور مثال می‌توانید شب‌هنگام به فرزندتان بگوئید:"وقتی که مسواک زدی بیا تا برایت قصه تعریف کنم"
- از زبان مثبت استفاده کنید: به طور مثال اگر دوست یا همکار شما در خفا به سمت استفاده از دخانیات رفته است می‌توانید به آرامی به او بگوئید:"البته که شما به سلامتی خودتون خیلی اهمیت می‌دید و من از این بابت خوشحالم... "
- از جملاتی استفاده کنید که انگار او یادش رفته که کاری را انجام دهد و خودش می‌داند که باید آن را انجام دهد؛ به طور مثال اگر دوست شما فراموش کرده تا درب منزل یا ماشین را به طور کامل ببندد کافیست در یک کلمه به او متذکر شوید:"دَر!"
آیا مطلب بالا از نظر شما مفید بود ؟
اگر دوست دارید، نظر خودتون رو درباره این مطلب بنویسید
