هدف پژوهش.. 1

روش.. 1

ابزارها 1

نتایج و بحث.. 1

نتیجه گیری.. 1

مقدمه

هوش هیجانی نقش مهمی در محیط های آکادمیک،  افسردگی، تطبیق تحصیلی و رضایت از زندگی دارد. از دیدگاه سالوری و مایر (1990) هوش هیجانی نشان دهنده توانایی برای نظارت بر احساسات و عواطف و استفاده از آنها برای هدایت تفکر و کنش‌ها می‌باشد. پژوهش‌های قبلی نشان می‌دهند که هوش هیجانی ابعاد رضایت از زندگی و فرسودگی را پیش‌بینی می‌کند و تاثیر حمایتی بر استرس و واکنش به استرس دارد. هوش هیجانی درباره ادراکات افراد از توانایی‌ها و مهارت‌های عاطفی و تمایلات رفتاری می‌باشد که بر توانایی آنها برای پرداختن به شیوه موفقیت آمیز به فشارها و تقاضاها تاثیر می‌گذارد. این پژوهش نشان داد که هوش هیجانی با هماهنگی بهتر و یا موفقیت در محیط‌های آکادمیک ارتباط دارد. همچنین سطوح بالای هوش هیجانی با اضطراب، استرس، افسردگی خفیف و نیز سطوح بالاتر رضایت از زندگی ارتباط دارد. این نتایج فقط برای دانشجویان گزارش نشده‌اند بلکه در بین مشاغلی مانند مربیان و افراد حرفه بهداشتِ روانی نیز گزارش شده و هوش هیجانی تبدیل به پیش بینی کننده مهمی در سطح موفقیت شخصی و  رضایت شغلی و افسردگی شده است.

فرسودگی، به صورت خستگی روانی، عاطفی و جسمی توصیف می‌شود که با  درگیری‌های عاطفی بلند مدت ایجاد می‌شود. در این زمینه، خستگی روانی شامل سطح فردی، از منابع جسمی و روانی، بدبینی که نشان‌دهنده عنصر جدایی فرد از فرسوگی و در نهایت خودکارآمدی و "خود ارزیابی" از فرسودگی می‌باشد. فرسودگی تحصیلی بر یادگیری و نیز رفاه و سلامت کلی دانشجویان تاثیر می‌گذارد. سندروم فرسودگی نتیجه استرس مرتبط با کار می‌باشد و معمولا با خستگی عاطفی مشخص می شود. فرسودگی دانشجویان می‌تواند به غیبت بیشتر، انگیزه کمتر برای انجام کارهای درسی، و درصد بیشتری از اخراج منجر شود و تاثیر منفی بر دستاورد تحصیلی دارد.

رضایت از زندگی، تضمین می‌کند که افراد احساس بهتری داشته باشند و تاثیرات مثبتی را بیان کنند. به نظر پاوت و دینر (2004) رضایت از زندگی، عنصر شناختی مثبتی از رفاه می‌باشد. پژوهش‌های اخیر همچنان نشان دادند که عزت‌ِ نفس و حمایتِ اجتماعی به صورت نسبی، رابطه بین هوش هیجانی و رضایت از زندگی را بهتر کرده و برای پیش‌بینی رضایت از زندگی مفید می‌باشند.

هدف پژوهش

این پژوهش به رابطه هوشِ هیجانی با رضایت یا نارضایتی از زندگی در بین دانشجویان می‌پردازد.  اصلی ترین فرضیه در این پژوهش این است که هوش هیجانی دو عامل را پیش‌بینی می‌کند: "رضایت از زندگی" و "فرسودگی در بین دانشجویان"

روش

مشارکت‌کنندگان شامل 91 نفر که شامل شرکت‌کنندگانی از سال اول (تعداد:42) و سال سوم (تعداد :49) بودند. مشارکت‌کنندگان رضایت آگاهانه برای مشارکت در این پژوهش داشتند و پرسشنامه‌ها در زمان کلاس کامل شدند و گمنام بوده و هیچ پاداشی به آنها داده نشد.

ابزارها

در این پژوهش از چندین ابزار برای بررسی دانشجویان استفاده شد؛ به طور  مثال ما در اینجا از نسخه‌های رومانیایی ابزارها استفاده کردیم و ویژگی‌های روان‌سنجی ابزارها بررسی شده و پایایی بالایی را نشان دادند. مقیاس دانشجویی ماسلاش شامل 15 آیتم می باشد که سه مقیاس را می سازد: خستگی روانی (5 آیتم)، بدبینی(4 آیتم) و کارآمدی (6 آیتم). ضرایب آلفای کرونباخ برای نسخه ی رومانیایی بالا بود: 0.87 برای مقیاس خستگی روانی، 0.9 برای مقیاس بدبینی، 0.85 برای مقیاس کارآمدی، 0.76 برای کل مقیاس می باشد.

مقیاس هوش هیجانی "شوت" به صورت یک سنجش مجزا، خود به تنهایی گزارشی از هوش هیجانی کلی در نظر گرفته شده و شامل 33 آیتم می‌باشد که ادارک، فهم، بیان، تنظیم و ایجاد عاطفه در خود و دیگران را نیز شامل شده است. ضریب الفای کرونباخ برای کل مقیاس بالا بود 0.88. این مقیاس به ارزیابی هوش هیجانی از دیدگاه مهارت‌ها، برمبنای مدل اصلی می‌پردازد که توسط سالوری و مایر (1990) پیشنهاد شده و از پرسشنامه خاص خود استفاده می‌کند.

رضایت از زندگی، ابزار 5 آیتمی کوتاهی می‌باشد که برای سنجش قضاوت‌های شناختی و  رضایت از زندگی به کار می‌رود. مقیاس رضایت از زندگی برای ارزیابی" رضایت از زندگی" به صورت کلی طراحی شد. بر اساس SWLS نمرات بالاتر نشان دهنده رضایت از زندگی بیشتر می‌باشد. همانطور که پژوهش قبلی نشان داد، نسخه رومانیایی مقیاس رضایت از زندگی، دارای ویژگی های روان سنجی خوبی می‌باشد. ضریب الفای کرونباخ برای کل مقیاس 0.82 بوده و  داده‌های نهایی مرتبط با سن، تحصیلات والدین، و نتایج تحصیلی برای تمامی مشارکت کنندگان در پایان سال تحصیلی گزارش شده است.

نتایج و بحث

ضرایب پیرسون نشان می‌دهند که روابط معناداری بین هوش هیجانی، فرسودگی و رضایت از زندگی وجود دارد (جدول 1)

جدول(1): ضرایب همبستگی بین فرسودگی، هوش هیجانی و رضایت از زندگی

تحلیل‌های همبستگی نشان دادند که هوش هیجانی رابطه معناداری با رضایت از زندگی دارد: دانشجویانی که سطوح بالایی از هوش هیجانی را دارند و عواطفشان را به درستی بیان می‌کنند نیز رضایت بیشتری از زندگی دارند. این تحلیل همچنین نشان داد که همبستگی‌های منفی معناداری بین هوش هیجانی و فرسودگی وجود دارد. دانشجویانی که فرسودگی را تجربه می‌کنند، از نظر عاطفی خسته‌اند، و عواطف منفی بر آنها مسلط می‌باشد و احساس تحقق اهداف فردی کاهش یافته و سطح پایین کارآمدی را دارند. بالاترین همبستگی مثبت بین هوش هیجانی و ابعاد فرسودگی برای مقیاس کارآمدی حاصل شد، و این واقعیت را اثبات می‌کند که هوش هیجانی می‌تواند ویژگی‌های عاطفی "خودکارآمدی" داشته باشد. همانطور که انتظار می‌رفت، عملکردهای تحصیلی، با هوش هیجانی، فرسودگی، و رضایت شغلی ارتباط مثبتی دارند. تنها همبستگی معنادار، همبستگی میان عملکرد تحصیلی و خودکارامدی می باشد. (جدول 2)

جدول 2: ضریب همبستگی پیرسون بین عملکردهای تحصیلی و سایر متغیرها

یک مدل واسطه‌ نیز آزمایش شد. تحلیل مسیر نشان داد که فرسوگی، رابطه بین هوش هیجانی و رضایت از زندگی را بهبود می‌بخشد. یک مدل دوم شامل عملکرد تحصیلی، رابطه بین عملکرد تحصیلی و رضایت از زندگی می‌باشد که فرسودگی، آن را افزایش می‌دهد.

جدول 3. شاخص های تناسب برای مدل انتخاب شده 

این مدل نشان داد که هوش هیجانی تاثیر مثبت معناداری بر کارآمدی و نیز تاثیرات معناداری بر بدبینی و خستگی دارد؛ عملکرد تحصیلی تاثیر مثبت معناداری بر کارآمدی و تاثیر منفی بر رضایت از زندگی دارد. بدبینی تاثیر منفی معناداری بر رضایت از زندگی و  خودکارآمدی نیز تاثیر مثبتی دارد. تاثیر تعدیلی، توضیح می‌دهد که هوش هیجانی به دانشجویان کمک می‌کند تا به موقعیت‌های استرس‌زا در زندگی بپردازند تا بتوانند به سطح بالاتری از رضایت از زندگی دست‌یابند (شکل 1). این یافته هم چنین این ادعای چانگ را تایید می ‌کند که افراد به منابع گوناگون و متنوع عاطفی نیاز دارند تا بتوانند از فرسودگی اجتناب کنند.

نتیجه گیری

پژوهش کنونی به دنبال بررسی نقش فرسودگی در رابطه میان هوش هیجانی و رضایت از زندگی در نمونه‌ای از دانشجویان رومانیایی می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان داد که روابط معناداری بین هوش هیجانی، فرسودگی و رضایت از زندگی وجود دارد. نتایج، پژوهش‌های قبلی را تایید می‌کنند که نشان می‌دهد هوش هیجانی دو عامل مهم یعنی "رضایت از زندگی" و "ابعاد فرسودگی" را پیش بینی می‌کند. این تحلیل نشان می‌دهد هوش هیجانی و فرسوگی تاثیر مثبتی بر رضایت از زندگی دارند. از سوی دیگر، فرسودگی دارای پیامدهای منفی بر رضایت از زندگی می باشد. نتایج همچنان ما را به یک مدل تعدیلی می رساند، یعنی فرسودگی تحصیلی رابطه بین هوش هیجانی و رضایت از زندگی را بهبود می‌بخشد. هدف دوم نیز شناسایی ارتباطات بین عملکردهای تحصیلی و سایر متغیرها می‌باشد. گرچه پژوهش‌های قبلی نشان دادند که دستاورد تحصیلی می‌تواند فرسودگی را پیش‌بینی کند، پژوهش ما روابط معناداری را بین سطح تحصیلات و فرسودگی و یا بین هوش هیجانی و نتایج تحصیلی نشان نداد. به صورت کلی، نتایج این پژوهش بر امکان شناسایی دانشجویانی تاکید دارد که در خطر هستند زیرا سطوح بالایی از فرسودگی دارند و یا سطح رضایت از زندگی در بین آنها بسیار پایین است. نقش تعدیلی فرسودگی نشان می‌دهد که دانشجویانی که هوش هیجانی بالاتری دارند می‌توانند به شیوه موثری با استرس مواجه شوند که در ادامه باعث افزایش رضایت از زندگی می شود.

یک معنای مهم این پژوهش احتمال توسعه برنامه‌های "مداخله‌ای" می‌باشد که هدفشان ارتقای رفاه و تطبیق با محیط‌های آکادمیک در بین دانشجویان می‌باشد. توانایی دانشجویان برای مدیریت عواطفشان برای اینکه انعطاف پذیرتر باشند، و عواطفشان را به شیوه بیانی، به درستی ابراز کنند، نشان دهنده منبع مهمی در برابر سندروم افسردگی می‌باشد. در نتیجه، پژوهش ما فرصت اجرای یک برنامه را فراهم می‌کند که بر هوش هیجانی متمرکز بوده و می‌تواند تطبیق تحصیلی و آرامش را تسهیل کند. پژوهش‌های قبلی نشان می‌دهند که سطوح بالاتری از هوش هیجانی، تاثیر مثبتی بر توسعه حرفه ای و فردی دارد. محدودیت‌های این پژوهش نتیجه می‌دهند که احتمال کمتری وجود دارد که بتوانیم آن را در فرهنگ رومانیایی تعمیم دهیم. محققان آینده باید به بررسی مدل‌های تعدیلی از طریق مطالعات طولی بپردازند و از روش های پژوهش کیفی استفاده کنند که منجر به فهم بهتری از دلایل فرسودگی و رضایت کم از زندگی می شود.

 -----

این مقاله در سال 2015 توسط نشریه Elsevier تحت عنوان Emotional Intelligence, Satisfaction with Life and Burnout among University Students ارائه شده است. برای دانلود متن مقاله به زبان انگلیسی به اینجا مراجعه کنید.